ကဆုန္လျပည္႔ေန

ကဆုန္လျပည္႔ေန႔ဟာ ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ားရဲ႕ အလိုအရ သာသနာေတာ္ႏွစ္ေျပာင္းသြားတ႔ဲေန႔ ျဖစ္ပါတယ္။ အခုႏွစ္ ကဆုန္လျပည္႔ေက်ာ္ ၁ ရက္ေန႔ဆိုရင္ သာသနာေတာ္ႏွစ္၂၅၅၅ ကေန သာသနာေတာ္ႏွစ္ ၂၅၅၆ ခုႏွစ္သို႔ ေရာက္ရိွသြားၿပီျဖစ္ပါတယ္။ ဒီႏွစ္ဟာဆိုရင္ ျမတ္ဗုဒၶတည္ေထာင္ေတာ္မူခဲ႔တဲ႔သာသနာေတာ္ ၂၅၅၆ ခုႏွစ္ျဖစ္ၿပီး ျမတ္ဗုဒၶသဗၺညဳတဥာဏ္ေတာ္ႀကီးရၿပီး ဘုရားအျဖစ္သို႔ေရာက္ေတာ္မူခဲ႔တာ ႏွစ္ေပါင္း ၂၆၀၀ ရိွသြားၿပီျဖစ္ပါတယ္။ 

ကဆုန္လျပည္႔ေန႔ဆိုတဲ႔စကားလံုးေလးကေတာ႔ ဗုဒၶဘာသာ၀င္အားလံုးနဲ႔ ရင္းႏွီးၿပီးသား ျဖစ္မယ္လုိ႔ ထင္ပါတယ္။ ဗုဒၶဘာသာရဲ႕သမိုင္းမွာလည္း ကဆုန္လျပည္႔ေန႔ဟာ အေတာ္ကို အေရးပါတဲ႔အခန္းမွာ ရိွပါတယ္။ ျမတ္ဗုဒၶရဲ႕ျဖစ္ေတာ္စဥ္ကို ၾကည္႔လိုက္မယ္ဆိုရင္ ကဆုန္လျပည္႔ေန႔နဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ထူးျခားတဲ ႔ျဖစ္ေတာ္စဥ္ေလးခုပါ၀င္လာတာကို ေတြ႔ႏုိင္ပါတယ္။ စာေရးသူတို႔ငယ္ငယ္က ကဆုန္လျပည္႔ေနနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ဆရာဘုန္းေတာ္ႀကီးက “ဗ်ာဒိတ္၊ ဖြားျမင္၊ ေဗာဓိပင္၊ စံ၀င္နိဗၺာန္နန္း”ဆိုတဲ႔ စာသားေလးနဲ႔ ရွင္းျပခဲ႔ဖူးပါတယ္။ 

၁။ ဗ်ာဒိတ္ ဆိုတာ သုေမဓာရွင္ရေသ႔ဟာ ဒီပကၤရာျမတ္ဗုဒၶထံေတာ္က ကဆုန္လျပည္႔ေန႔မွာ ေဂါတမျမတ္ဗုဒၶျဖစ္လိမ္႔မယ္ဆိုတဲ႔ ဗ်ာဒိတ္ရခဲ႔တဲ႔ေန႔ကို ဆိုလိုတာပါ။ 

၂။ ဖြားျမင္ ဆိုတာ ေဂါတမျမတ္ဗုဒၶအေလာင္းေတာ္ျဖစ္တဲ႔ သိဒၶတၳမင္းသားဟာ မဟာသကၠရာဇ္ ၆၈ ခု ကဆုန္လျပည္႔ေန႔မွာ ကပိလ၀တ္ျပည္နဲ႔ ေဒ၀ဒဟျပည္အၾကားရိွ လုမၺိနီဥယ်ာဥ္မွာ ေမြးဖြားေတာ္မူခဲ႔တာကို ဆုိလိုတာပါ။ 

၃။ ေဗာဓိပင္ ဆိုတာ ေဂါတမျမတ္ဗုဒၶအေလာင္းေတာ္ျဖစ္တဲ႔ သိဒၶတၳမင္းသားဟာ မဟာသကၠရာဇ္ ၁၀၃ ခု ကဆုန္လျပည္႔ေန႔မွာ ဂယာေဒသရိွ မဟာေဗာဓိပင္ေအာက္မွာ သဗၺညဳျမတ္ ဗုဒၶအျဖစ္ေရာက္ေတာ္မူခဲ႔တဲ႔ေန႔ကို ဆိုလိုတာပါ။ 

၄။ စံ၀င္နိဗၺာန္နန္း ဆိုတာ ေဂါတမျမတ္ဗုဒၶဟာ သက္ေတာ္ (၈၀) ၀ါေတာ္ (၄၅) အရ မဟာသကၠရာဇာ္ (၁၄၈) ခု ကဆုန္လျပည္႔ေန႔ ကုုသိနာရံုျပည္ မလႅာမင္းတို႔ရဲ႕ အင္ၾကင္းဥယ်ာဥ္မွာ ပရိနိုဗၺာန္စံ ၀င္ေတာ္မူသြားခဲ႔တာကို ဆိုလိုတာပါ။ 

စာေရးသူတို႔ျမန္မာႏုိင္ငံမွာေတာ႔ ကဆုန္လျပည္႔ေန႔ေရာက္ရင္ ေစတီေတာ္မ်ားကို ေရသပၸါယ္ျခင္း၊ ဆင္းတုေတာ္မ်ားကို ေရသပၸါယ္ျခင္းမ်ားနဲ႔ မဟာေဗာဓိပင္မ်ားကို ေရေလာင္းျခင္းစတဲ႔ ကုသုိလ္ေကာင္း မွဳမ်ားကို ျပဳလုပ္ၾကပါတယ္။ ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ားဟာ အထက္ပါကု သုိလ္ေကာင္းမွဳမ်ားအျပင္ မိမိတို႔ေနအိမ္တို႔ သံဃာေတာ္မ်ားကို ပင္႔ဖိတ္ကာ အာရံုဆြမ္း၊ ေန႔ဆြမ္းမ်ားဆပ္ကပ္ျခင္း၊ ဇီ၀ိတဒါနအျဖစ္ ငါးလႊတ္ပဲြ၊ ငွက္လႊတ္ပဲြစတဲ႔ တိရစၧာန္မ်ားကိုေဘးမဲ႔လႊတ္ျခင္း စတဲ႔ကုသုိလ္ေကာင္းမွဳမ်ား ကိုလည္း ျပဳလုပ္ေလ႔ရိွၾကပါတယ္။ ဒါေၾကာင္႔လည္း ကဆုန္လျပည္႔ေန႔ဟာ ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ား အတြက္ ေန႔ထူးေန႔ျမတ္ျဖစ္ၿပီး အစိုးရရံုးပိတ္ရက္အျဖစ္ သတ္မွတ္ေပးထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။ 

ကဆုန္လဟာ ပူျပင္းေျခာက္ေသြ႔တဲ႔ ရာသီဥတုျဖစ္တာမို႔ ေရမ်ား ခန္းေျခာက္ေလ႔ရိွပါတယ္။ အဲဒါေၾကာင္႔ ဗုဒၶဘာသာ၀င္အမ်ားစုဟာ ျမတ္ဗုဒၶပြင္႔ေတာ္မူခဲ႔ရာ မဟာေဗာဓိပင္ကို ရည္ မွန္းၿပီး ေညာင္ပင္မ်ားကို ေရသြန္းေလာင္းကာ “ကဆုန္ေညာင္ေရသြန္းပဲြေတာ္”ကို စည္ကား သိုက္ၿမိဳက္စြာ က်င္းပေလ႔ရိွၾကပါတယ္။ ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ားအတြက္ ေဗာဓိေညာင္ပင္ဟာ ပရိေဘာဂေစတီထိုက္ပါတယ္။ ပရိေဘာဂေစတီထိုက္တဲ႔ ေဗာဓိေညာင္ပင္ကို ေရသြန္းေလာင္းတာဟာ ပူျပင္းေျခာက္ေသြ႔တဲ႔ရာသီမွာ မဟာေဗာဓိပင္ဆက္လက္ရွင္သန္ေစႏုိင္ဖို႔နဲ႔ ဗုဒၶသာသနာေတာ္ ဆက္လက္ၿပီး အဓြန္႔ရွည္စြာ တည္တံ့ႏုိင္ဖို႔ျဖစ္တယ္လို႔ ဆိုလိုပါတယ္။ 

ကဆုန္လနဲ႔ပတ္သက္ၿပီးေရွးသဒၵါဆရာမ်ားကေတာ႔ “ကံ (ဥဒကံ) ဆိႏၵတိ ဧတၳာ တိ ကံဆိန္၊
ကံ (ဥဒကံ) ဆိဇၨတိ ဧတၳ (ဧတသၼိ ံ မာေသ တိ) ကံဆိန္။ ဧတၳ ဧတသၼိ ံမာေသ - ဤကဆုန္လ၌ ၊ ကံ ဥဒကံ - ေရသည္၊ ဆိဇၨတိ - ေျခာက္ခန္း ျပတ္ေတာက္တတ္၏၊ ဣတိ တသၼာ - ထို႔ေၾကာင္႔၊ ကံဆိန္ - ကဆုန္လ မည္၏ “ လို႔ဆိုၿပီး  က - မွာ “ေရ” ကိုဆိုလိုကာ ဆုန္-မွာ “ျပတ္ျခင္း” ျဖစ္သျဖင့္ ေႏြရာသီ၏ ဗဟိုက်ေသာ ဤ လခါသည္ ေရျပတ္ေသာ ကာလျဖစ္သည္” လို႔ဖြင္႔ျပတာကို မွတ္သားဖူးပါတယ္။ 

ကဆုန္လျပည္႔ေန႔ဟာ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ႏုိင္ငံမ်ားအတြက္ အလြန္႔ကို အေရးပါတ႔ဲေန႔ထူးေန႔ျမတ္ ႀကီးျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင္႔ သီရိလကၤာႏုိင္ငံ ကိုလံဘိုၿမိဳ႕မွာ ၁၉၉၈ ခုႏွစ္၊ ႏို၀င္ဘာလမွာက်င္းပတဲ႔ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာဗုဒၶဘာသာကြန္႔ဖရင္႔မွာ ကဆုန္လျပည္႔ေန႔ကို ကမၻာ႔ရံုးပိတ္ရက္အျဖစ္သတ္မွတ္ေပးဖို႔ ကုလသမဂၢကို ေတာင္းဆိုႏိုင္ရန္ ညိွႏုိင္းေဆြးေႏြးခဲ႔ၾကပါတယ္။ ၁၉၉၉ ခု စက္တင္ဘာလမွာေတာ႔ သီရိလကၤာႏုိင္ငံ ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး လက္ရွမန္းကတိဂမ္က ကဆုန္လျပည္႔ေန႔ကို ကမၻာ႔ရံုးပိတ္ရက္အျဖစ္ သတ္မွတ္ေပးဖို႔ ကုလသမဂၢကို ေတာင္းဆိုလိုက္ပါတယ္။ ၅၄ႀကိမ္ေျမာက္ ကုလသမဂၢအေထြေထြ ညီလာခံမွာ အေရွ႕ေတာင္အာရွရိွ ျမန္မာႏုိင္ငံအပါအ၀င္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ႏိုင္ငံမ်ားနဲ႔ ရွရွား၊ အေမရိကန္ စတဲ႔ ႏိုင္ငံေပါင္း ၃၄ ႏုိင္ငံက ေထာက္ခံလိုက္လို႔ ကုလသမဂၢဆံုးျဖတ္ခ်က္အမွတ္ ၁၇၄ အရ “ကဆုန္လျပည္႔ေန႔”ကို (Vesak Universal Holiday) ကမၻာ႔ရံုးပိတ္ရက္အျဖစ္  သတ္မွတ္ေပးခဲ႔ပါတယ္။

ပါဠိစာေပမွာေတာ႔ ကဆုန္လျပည္႔ေန႔ကို “ေ၀သာခ” (Vesaka) လို႔ေခၚၿပီး ေနာက္ပိုင္းက် ပါဌ္ပ်က္ကာ “ေ၀သာခ္”(Vesak)လို႔ ျဖစ္လာတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ သီဟိုဠ္ႏုိင္ငံကေတာ႔ ကဆုန္လျပည္႔ေန႔ကို ၀ိဆက္ခ္(Vesak Day) လို႔ ေခၚပါတယ္။ သီဟိုဠ္သားတို႔ဟာ ကဆုန္လျပည္႔ေန႔ ကို ေန႔ထူးေန႔ျမတ္အျဖစ္သတ္မွတ္ကာ ဘာသာေရးပြဲေတာ္မ်ားကို ၇ ရက္ခန္႔ စည္ကားသိုက္ၿမိဳက္စြာ က်င္းပၾကပါတယ္။ သီဟိုဠ္ႏုိင္ငံမွာေတာ႔ ကဆုန္လျပည္႔ေန႔ကို သာသနာ႔အလံဖံုးလႊမ္းေသာေန႔လို႔ ဆိုရင္ မွားမယ္မထင္ပါဘူး။ ဘာေၾကာင္႔လည္းဆိုေတာ႔ ဗုဒၶဘာသာ၀င္အိမ္တိုင္း၊ လမ္းတိုင္း၊ လမ္းဆံုလမ္းခြတိုင္း၊ ေစ်းဆိုင္တိုင္း၊ ကားတိုင္းနီးပါးနဲ႔ တစ္ႏုိင္ငံလံုးရဲ႕ေနရာအႏွံ႔မွာ သာသနာ႔အလံမ်ား လႊင္႔ထူထားလို႔ျဖစ္ပါတယ္။

ကဆုန္လျပည္႔ေန႔ေရာက္ခါနီးရင္ သီရိလကၤာႏိုင္ငံမွာေတာ႔ လမ္းဆံု လမ္းခြေနရာမ်ားမွာ (torana) “ေတာရန”လို႔ ေခၚတဲ႔ စင္ျမင္႔ႀကီးမ်ား ေဆာက္လုပ္ကာ ျမတ္ဗုဒၶရဲ႕ျဖစ္ေတာ္စဥ္မ်ား၊ ဇာတ္ေတာ္မ်ား၊ ေကာသလမင္းအိပ္မက္ ၁၆ ခ်က္စတဲ႔ ဗုဒၶ၀င္အေၾကာင္းအရာမ်ားကို ေဆးေရးပန္းခ်ီမ်ားနဲ႔ သရုပ္ေဖာ္ကာ ညလံုးေပါက္ မီးထြန္းကာ ျပသထားၾကပါတယ္။ ေရာင္စံုမီးပံုး ၿပိဳင္ပြဲမ်ားကိုလည္း စည္ကားသိုက္ၿမိဳက္စြာ က်င္းပၾကပါတယ္။ နယ္မွာေနၾကတဲ႔လူအမ်ားစုဟာ ကိုလံဘိုၿမိဳ႕ေတာ္ သို႔ ေရာက္လာၾကၿပီး ေရာင္စံုမီးထြန္းပဲြေတာ္မ်ား၊ ျမတ္ဗုဒၶရဲ႕ျဖစ္ေတာ္စဥ္မ်ားနဲ႔ ဇာတ္ေတာ္မ်ားကို မီးပန္းမ်ားနဲ႔ အဆန္းတၾကယ္ျပဳလုပ္ပူေဇာ္ထားတာမ်ားကို လွည္႔လည္ၾကည္႔ရွဳၾကပါတယ္။  

ကဆုန္လျပည္႔ေန႔ကေတာ႔ အစည္ကားဆံုျဖစ္ၿပီး ကိုလံဘိုၿမိဳ႕ခံမ်ားကလည္း မိမိတို႔အိမ္ေရွ႕မွာ တီး၊ အေအး၊ ေရ၊ ထမင္း စတဲ႔ စားေသာက္ဖြယ္ရာမ်ားနဲ႔ စတုဒိသာေကြ်းေမြးကာ ဧည္႔ခံေလ႔ရိွၾကပါတယ္။ ဒီလို အစားအေသာက္မ်ားနဲ႔ ဧည္႔ခံတဲ႔လူမ်ားရဲ႕ မ်က္ႏွာမ်ားကိုေတြ႔ရတာလည္း စိတ္ခ်မ္းေျမ႔စရာတစ္မ်ိဳး ပါပဲ။ သူတို႔ရဲ႕မ်က္ႏွာေပၚမွာ “သူတို႔သာလွ်င္ ဒီလို ေကြ်းႏုိင္တယ္”လို႔ မာန္မာေထာင္လႊားကာ လက္မေထာင္ခ်င္တဲ႔အမူအရာမ်ားမေတြ႔ရဘဲ ပီတိေ၀ျဖာေနတဲ႔ ေစတနာမ်ားကို မ်က္ႏွာမွာ ေတြ႔ရလို႔ျဖစ္ပါတယ္။ 

ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ကဆုန္လျပည္႔ေန႔ေရာက္မွ ေဗာဓိေညာင္ပင္ကို ေရသြန္းေလာင္းေပမယ္႔ သီရိလကၤာႏုိင္ငံကေတာ႔ ေန႔စဥ္ေန႔တိုင္းေရသပၸါယ္ေလ႔ရိွပါတယ္။ ကဆုန္လျပည႔္ေန႔ေရာက္မွ အထူးတလည္လုပ္ၿပီး ေရသပၸါယ္တာ မဟုတ္ပါဘူး။ ကဆုန္လျပည္႔ေန႔ေရာက္ရင္ေတာ႔ ဗုဒၶဘာသာ၀င္တို႔ရဲ႕ထံုးစံအတိုင္း ဘုရားသြား ေက်ာင္းတက္ကို လူတိုင္းလိုလို လုပ္ေလ႔ရိွၾကပါတယ္။ အစိုးရကလည္း ကဆုန္လျပည္႔ေနအပါအ၀င္ ၃ ရက္တိုင္တိုင္ တရား၀င္ရံုးပိတ္ရက္အျဖစ္ သတ္မွတ္ေပးထားတယ္လို႔ သိရပါတယ္။ 

အစိုးရရံုးပိတ္ရက္ မတိုင္မီ တစ္ရက္အလို ၃.၅.၂၀၁၂ ရက္ေန႔မွာ မကုဋာရာမျမန္မာေက်ာင္းမွုာ သံုးေနတဲ႔ သံုးဘီးကားသမားတစ္ေယာက္က “ဟင္းခ်က္စရာ အသားငါးမ်ား ၀ယ္စရာရိွရင္ အခုကတည္းက၀ယ္ၿပီး ေရခဲေသတၱာထဲမွာ ထည္႔ထားသင္႔ေၾကာင္း၊ အစိုးရက ဒီေန႔ သတင္းစာထဲမွာ ကဆုန္လျပည္႔ေန႔အပါအ၀င္ ၃ ရက္တိတိကို အသားငါးေရာင္းခြင္႔ပိတ္ထားေၾကာင္း၊ အဲဒီရက္အတြင္းမွာဆိုရင္ ဟင္းသီးဟင္းရြက္မ်ားသာ ၀ယ္လို႔ရႏုိင္မယ္႔အေၾကာင္း” စာေရးသူကိုလာေျပာပါတယ္။ အသားငါးစားသံုးမွဳနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး သီဟိုဠ္ႏိုင္ငံသားရဟန္းေတာ္မ်ား မဟာယာနဆန္ဆန္က်င္႔သံုးတာကို သေဘာမက်ေပမဲ႔ အစိုးရက ဒီလို တရား၀င္ ေၾကညာေပးတာကို အေတာ္ သေဘာ က်သြားပါတယ္။ ဒါေၾကာင္႔လည္း ဒီႏုိင္ငံဟာ ဗုဒၶဘာသာကို ႏုိင္ငံေတာ္ဘာသာအျဖစ္ျပ ဌာန္းႏိုင္တာလို႔ သူငယ္ခ်င္းမ်ားနဲ႔ေတာင္ ေျပာျဖစ္ၾကပါေသးတယ္။ 

၁၃၇၄ ခု ကဆုန္လဆန္း ၁၄ ရက္(၄.၅.၂၀၁၂) ရက္ေန႔မွာေတာ႔ သူငယ္ခ်င္းတစ္ပါးက သူ႔ရဲ႕ဆရာသမားၾကြလာမွာမို႔ လိုအပ္တဲ႔ပစၥည္းမ်ားသြား၀ယ္ဖို႔ စာေရးသူကိုေခၚလို႔ Arpico ဆိုတဲ႔ ပုဂၢလိကပိုင္ Super Market ႀကီးတစ္ခုဆီ ေရာက္သြားပါတယ္။ စာေရးသူတို႔သြားရာ လမ္းတစ္ေလ်ာက္မွာလည္း သာသနာ႔အလံကို ပံုစံအမ်ိဳးမ်ိဳးနဲ႔ လႊင္ထူထားတာမ်ားကို အတုယူဖြယ္ရာ အားက်ဖြယ္ ေတြ႔ရပါတယ္။ စာေရးသူတို႔သြားရာ Super Market ကိုေရာက္ေတာ႔လည္း ဆိုင္းႀကီးတစ္ခုလံုးကို သာသနာ႔အလံမ်ားက ဖံုးလႊမ္းေနပါတယ္။ စာေရးသူတို႔ကို ကားသမားက ဆိုင္အ၀င္ေပါက္နားမွာခ်ေပးခဲ႔ပါတယ္။ 

ဆိုင္ေပါက္၀ေရာက္ေရာက္ခ်င္း စာေရးသူ သတိျပဳမိလိုက္တာကေတာ႔ အထဲကို၀င္ခါနီးအေပါက္၀မွာ ခ်ိတ္ထားတဲ႔စာရြက္တစ္ရြက္ပါပဲ။ တံခါး၀တည္႔တည္႔လူျမင္ကြင္းမွာ ခ်ိတ္ထားတဲ႔စာကိုဖတ္ၿပီး ၀မ္းသာၾကည္ႏူးသြားမိတာေတာ႔ အမွန္ပါပဲ။ တစ္ဆက္တည္းမွာပဲ ငါတို႔ႏုိင္ငံမွာလည္း  အစိုးရက ကဆုန္လျပည္႔ေန႔လို ေန႔ထူးေန႔ျမတ္မ်ားမွာ အသားငါးမ်ား ေရာင္းခ်ခြင္႔ကို တရား၀င္ပိတ္ပင္ေၾကာင္းေၾကညာၿပီး နာမည္ႀကီးၿပီး စားသံုးသူမ်ားအေပၚၾသဇာရိွတဲ႔ ပုဂၢလိကပိုင္ Super Market မ်ားကလည္း ဆိုင္တိုင္းမွာ ဒီလိုစာမ်ိဳးကပ္ထားႏိုင္မယ္ဆိုရင္ ဘယ္ေလာက္ေကာင္းမလဲဆိုတဲ႔ အေတြးမ်ားကလည္း ၀င္လာခဲ႔ပါတယ္။ 

စာေရးသူေရာက္ခဲ႔ရာ Arpico ဆိုင္ရဲ႕ဆိုင္ေပါက္၀ တံခါးတည္႔တည္႔ လူျမင္ကြင္းမွာ ကပ္ထားတဲ႔ စာကေတာ႔ 

Dear Customers

Liquor Counter will be closed on 04^th, 05^th and 06^th May Due to the Vesak Full Moon Poya Day.

Thank you.

Management. လို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ 

စာဖတ္သူကိုယ္တိုင္လည္း ဒီလိုမ်ိဳးကပ္ထားတဲ႔စာကို ကိုယ္တိုင္ေတြ႔ရရင္ တစ္ခုခုကို အားမလိုအားမရျဖစ္ေနလိမ္႔မယ္လို႔ ယံုၾကည္မိပါတယ္။