ေတာင္တြင္းသား: လကၤာေျမက ျမန္မာၾကယ္တစ္ပြင့္ (ခ) အရွင္ဝဏၰသီရိ

သိပ္မၾကာခင္အခ်ိန္မ်ားဆီက ညဦးပိုင္းေတြေရာက္လာၿပီဆိုရင္ အခန္းေရွ႕က ကြပ္ပ်စ္ကေလးေပၚ ထိုင္ရင္း ရဟန္းညီအစ္ကိုေတြ စကားဝိုင္းဖြဲ႔ၾကဖူးတယ္။ စကားဝိုင္းကို ဦးေဆာင္သူကအခုလကၤာကၽြန္းကေန ထူးထူးျခားျခားေဒါက္တာဘြဲ႔ရသြားတဲ့အရွင္ဝဏၰသီရိပါ။ ႏိုင္ငံေတာ္ပရိယတၱိသာသနာ့တကၠသိုလ္(ရန္ကုန္) မွာ ကၽြႏ္ုပ္တို႔ ေနခဲ့စဥ္က ေနာင္ေတာ္ႀကီး အရွင္ဝဏၰသီရိ နဲ႔ ရင္းရင္းႏွီးႏွီး မရိွခဲ့ပါဘူး။ သူက အဂၤလိပ္စာဌာနက နည္းျပဆရာ၊ ကၽြႏ္ုပ္တို႔က စာသင္ေနေသာေက်ာင္းသား။ အလွမ္းေဝးလြန္းတယ္။ ျမင္ဖူး ေတြ႔ဖူးေနေပမယ့္ စကားေျပာဖူးတဲ့အထိကို မေရာက္ခဲ့ရပါဘူး။ သူ႔ရဲ႕ အေနအထိုင္ တည္ၾကည္ ၿငိမ္သက္မႈေၾကာင့္လည္း ပါမယ္ ထင္ပါတယ္။ အခု … လကၤာကၽြန္းေပၚကို ကၽြႏ္ုပ္တို႔ ေရာက္လာခဲ့မွ ရင္းရင္းႏွီးႏွီး စကားေျပာျဖစ္တဲ့ အဆင့္ကို ေရာက္ခဲ့ေရာ ဆိုပါေတာ့။ အမွန္က ကၽြႏ္ုပ္တို႔ရဲ႕ ေနာင္ေတာ္ႀကီးဟာ အေစာပိုင္း အခ်ိန္မ်ားအတြင္း ကၽြႏ္ုပ္တို႔နဲ႔ အတူေနတာေတာ့ မဟုတ္ခဲ့ပါဘူး။ သူ႔ရဲ႕ Ph.D ဘြဲ႔အတြက္ တစ္ေနရာမွာ ေနထိုင္ရင္း ပညာေရးအတြက္ လုပ္ေဆာင္ေနခဲ့တာပါ။

၂၀၁၁-ႏွစ္ဦးပုိင္းမွာ PhD အတြက္ dissertation အၿပီးသတ္ရန္ မကုဋာရာမျမန္မာေက်ာင္းသို႔ ၾကြလာခဲ့ပါတယ္။ ဒီေတာ့မွ ကၽြႏ္ုပ္တို႔နဲ႔ စကားေတြ ေျပာျဖစ္ၾကရင္ ခင္မင္မႈေတြလည္း ပိုခဲ့ၾကတာေပါ့ ေနာင္ေတာ္ႀကီးနဲ႔ စကားေျပာျဖစ္ၾကတဲ့အခါမ်ား ေရာက္လာတဲ့အခါ … ကၽြႏ္ုပ္တို႔တေတြ သူ႔ဆီကေန ရလိုက္တာေတြ အမ်ားႀကီးမွ အမ်ားႀကီးပါ။ လကၤာကၽြန္းရဲ႕ ဗဟုသုတေတြ၊ လကၤာကၽြန္းေပၚက စာေပပညာရွင္ေတြအေၾကာင္း၊ လကၤာကၽြန္းေပၚက ထင္ရွားတဲ့ တကၠသိုလ္ႀကီးမ်ားရဲ႕ ပညာေရး၊ ဗုဒၶစာေပမ်ားထဲက တိမ္ျမဳပ္ကြယ္ဝွက္ေနတဲ့ မႏႈိက္ထုတ္ႏိုင္ေသးတဲ့ အေၾကာင္းေလးေတြ စသည္ စသည္ မ်ားစြာပါပဲ။

တစ္ခါတေလ သူ႔ရဲ႕ ပညာေရး ခရီးလမ္းႀကီးကိုလည္း တီးေခါက္ၾကည့္မိေသးတယ္။ ပညာေရးအတြက္ လာခဲ့ရတဲ့ ခရီးလမ္းဟာ သူ႔အတြက္ ရွည္လြန္းလွပါလား။ဟိုး … စစ္ကိုင္းတိုင္း ဝက္လက္ၿမိဳ႕နယ္ အတြင္းမွာရိွတဲ့ မန္က်ည္းျဖဴရြာမွာ ေမြးဖြားခဲ့တဲ့ ေနာင္ေတာ္ႀကီးဟာ အခ်ိန္တန္ေတာ့ စစ္ကိုင္းေတာင္႐ုိးမွာ ရိွတဲ့ မန္းက်ည္းျဖဴရြာေျမာက္ေက်ာင္းႀကီးတိုက္ ဆရာေတာ္ ဦးညာဏိႏၵ၊ ဦးဓမၼိႆရ စတဲ့ ဆရာအရွင္ျမတ္မ်ားထံ ပညာမ်ား ဆည္းပူးရင္း၊ ေနနည္းထိုင္နည္းႏွင့္တကြ စိတ္ဓာတ္ ဇြဲသတၱိေတြပါ ကူးစက္ခြင့္ ရခဲ့ပါတယ္။ ဒီ့ေနာက္ ပါဠိကာရီ သံုးခြဆရာေတာ္ ဦးမေဟာသဓာဘိဝံထံတြင္ ပညာသင္ခြင့္ ရရွိခဲ့ၿပီး ဆက္တိုက္ ဆက္တိုက္ ဆိုသလို ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ ဘီးလင္းတိုက္သစ္ဆရာေတာ္ ဦးပေညာဘာသ၊ တစ္ဖန္ သဇၨေနာဒယေက်ာင္းတိုက္ ဆရာေတာ္ဘုရား ဦးသဇၨနာဘိဝံသဆီ ပညာသင္ခြင့္ ရရိွခဲ့ပါတယ္။

ပညာေရးအတြက္ ေရေျမေကာင္း၊ ဝမ္းစာျပည့္ဝလာတဲ့အခါ ႏိုင္ငံေတာ္အစိုးရက အပ္ႏွင္းတဲ့ သာသနဓဇဓမၼာစရိယဘြဲ႔၊ ႏိုင္ငံေတာ္ ပရိယတၱိသာသနာ့တကၠသိုလ္ (ရန္ကုန္) ကေန အပ္ႏွင္းတဲ့ သာသနတကၠသီလဓမၼာစရိယ၊ B.A (Buddhism) ဘြဲ႔၊ အဲဒီ့ေနာက္ပိုင္း ႏိုင္ငံေတာ္ပရိယတၱိသာသနာ့တကၠသိုလ္ (ရန္ကုန္) မွာပဲ မဟာဓမၼာစရိယ အတြက္ ၂ ႏွစ္တိုင္တိုင္ ၿပီးေျမာက္ေအာင္ တက္ေရာက္ခဲ့ပါေသးတယ္။ ပညာေရးမွာ ထူးခၽြန္၊ အေနအထိုင္ တည္ၿငိမ္မႈ ရိွေနတဲ့ ေနာင္ေတာ္ႀကီးကို ရန္ကုန္ သာသနာ့တကၠသိုလ္က အဂၤလိပ္စာဌာန နည္းျပအျဖစ္ ခန္႔အပ္ တာဝန္ေပးလိုက္ပါေတာ့တယ္။

ဒီေလာက္နဲ႔ ကၽြႏ္ုပ္တို႔ရဲ႕ ေနာင္ေတာ္ႀကီးဟာ ပညာေရးမွာ အားရတင္းတိမ္တယ္ မရိွပါဘူး။ အခြင့္ေကာင္းကို ေမွ်ာ္ရင္း ႀကိဳးစားရင္းနဲ႔ ၂၀၀၂ မွာ သီရိလကၤာကို ႂကြေရာက္ၿပီး ပညာသင္ပါေတာ့တယ္။ ၂၀၀၃ ကို ေရာက္လာတဲ့အခါ Social Aspect of Theravada Buddhism ဆိုတဲ့ စာတမ္းကို တင္သြင္းၿပီး ေကလနီယ တကၠသိုလ္ကေန M.A ဘြဲ႔ကို ရရွိခဲ့ပါတယ္။

တစ္ခ်ိန္ထဲမွာပဲ လကၤာကၽြန္းေပၚမွာလည္း အဂၤလိပ္စာေပနဲ႔ ပတ္သက္ရင္ နာမည္ေက်ာ္ေနတဲ့ ေကာလိပ္ေတြ ရိွေသးတယ္။ ဒီ ေကာလိပ္ေတြကိုလည္း ကၽြႏ္ုပ္တို႔ရဲ႕ ေနာင္ေတာ္ႀကီးဟာ လက္လြတ္မခံပါဘူး။ မရ ရေအာင္ကို တက္လိုက္ေသးတယ္။ Aquainas , Royal institute American College ေတြကေန အဂၤလိပ္စာ ဒီပလိုမာေတြ ထပ္ရလာတယ္။ ေနာင္ေတာ္ႀကီးရဲ႕ ပညာေရး အာသာမေျပမႈဟာ ဒီမွာတင္ ကိစၥမၿပီးခဲ့ေသးပါဘူး။

ခက္ခက္ခဲခဲ ရယူရတဲ့ လကၤာကၽြန္းေပၚက Ph.D ဘြဲ႔ကို ေနာင္ေတာ္ႀကီးဟာ ထပ္ေမွ်ာ္လင့္ျပန္ပါေရာ။ တစ္ခုရိွတာက လကၤာကၽြန္းရဲ႕ Ph.D ဘြဲ႔ဆိုတာ M.A ရၿပီးတာနဲ႔ တန္းၿပီး တက္လို႔ မရေသးဘူး။ သူတို႔ ႏွစ္ခုၾကားမွာ Mphil ဆိုတဲ့ အတန္းတစ္ခုက ေပါင္းကူးထားေသးတယ္။ အဲဒ့ီ Mphil ကို ေအာင္ျမင္ပါမွ Ph.D ကို ဆက္လက္ လုပ္ေဆာင္ခြင့္ ရိွတာပါ။ ၂၀၀၅ မွာ Mphil ကို စတင္တက္ေရာက္ၿပီး ၂၀၀၆ ေရာက္ေတာ့ ၿပီးသြားပါတယ္။ ဒီေနာက္ေတာ့ doctoral student ေပါ့။

ေနာင္ေတာ္ႀကီးဟာ Ph.D ဘြဲ႕ ရဖို႔အတြက္ ၅ ႏွစ္တိတိ တစိုက္မတ္မတ္ လုပ္ေဆာင္ခဲ့ရပါတယ္။ Ph.D အတြက္ ေနာင္ေတာ္ႀကီးရဲ႕ Dissertation ဟာ An Annotated Translation of the Pattamaparajika kanda of the Samantapasadilca Together with a General introduction ပါ။ တစ္ခု ထူးျခားတာက အဲဒီ Dissertation ကို တင္ၿပီး viva ထိုင္တဲ့အခ်ိန္မွာ တကၠသုိလ္ဘုတ္အဖြဲ႔က အားရေက်နပ္စြာ အတည္ျပဳေပးလိုက္တာပါ။ပုိၿပီးဂုဏ္ယူစရာေကာင္းတာက ေနာင္ေတာ္ႀကီးေရးတဲ့က်မ္းဟာ ေဒါက္တာဘြဲ႔အတြက္ အလြန္ထိုက္တန္တဲ့ က်မ္းတစ္ေစာင္ ျဖစ္ေၾကာင္း ဒါရုိက္တာကိုယ္တုိင္က ခ်ီးက်ဴး ဂုဏ္ျပဳလိုက္တာပါပဲ။

လကၤာမွာ PhD ဘြဲ႔အတြက္ ပညာသင္ယူေနရင္း တစ္ဖက္ကလည္း ပညာျဖန္႔ေ၀းခဲ့ပံုကိုလည္း တင္ျပခ်င္ပါေသးတယ္။ ကိုလံဘုိၿမိဳ႕၊ ဒုေဂေဂါဓရွိ Sunday Dhamma School မွာ အေျခခံပါဠိနဲ႔ အဘိဓမၼာတို႔ကို အဂၤလိပ္ဘာသာျဖင့္ သံုးႏွစ္တုိင္တိုင္ သင္ၾကားေပးခဲ့ပါတယ္။ သီရိလကၤာေရာက္လာၿပီး B.A, M.A တက္ေရာက္ၾကမယ့္ ညီေတာ္ေနာင္ေတာ္တို႔ အတြက္လည္း အဂၤလိပ္စာ မြမ္းမံသင္တန္းကို တနဂၤေႏြေန႔တိုင္း ပို႔ခ်ေပးခဲ့ပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ M.A, M.phil, PhD တက္ေရာက္ၾကမယ့္ ညီေတာ္ ေနာင္ေတာ္မ်ား အတြက္လည္း ဘြဲ႔ယူ သုေတသနက်မ္းေရးနည္း စာအုပ္ကို ေရးသားခဲ့ပါတယ္။

ကၽြႏ္ုပ္တို႔ရဲ႕ေနာင္ေတာ္ႀကီးဟာ ပါဠိႏွင့္ ဗုဒၶစာေပ ေလ့လာမႈဆိုင္ရာ ဘြဲ႔လြန္တကၠသိုလ္ကေန ေဒါက္တာဘြဲ႔ကို ရခဲ့ပါၿပီ။ ဒီလို ေဒါက္တာဘြဲ႔ရတဲ့ ျမန္မာရဟန္းေတာ္မ်ားဟာဆိုရင္ လကၤာကၽြန္းေပၚမွာ ၂- ပါးထက္ ပိုမရိွခဲ့ေသးပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ရွားရွားပါးပါးလို႔ ဆိုလိုက္ရျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။
ေနာင္ေတာ္ႀကီးရဲ႕ ပညာေရးခရီး၊ သူတက္ေရာက္တဲ့ တကၠသိုလ္ေတြအေၾကာင္း တစ္စြန္းတစ္စ သိရၿပီးတဲ့အခါ … ကၽြႏ္ုပ္တို႔ ေနာင္ေတာ္ႀကီးဟာ ဘာေတြမ်ား လုပ္ေဆာင္ေနပါေသးသလဲလို႔ ထပ္ၿပီး တီးေခါက္ၾကည့္မိပါေသးတယ္။ ဒီေတာ့မွ … သူဟာ စာလည္းေရးတယ္၊ စာလည္း သင္တယ္ဆိုတာကို သိလိုက္ရပါတယ္။

အရွင္ဝဏၰသီရိ (လကၤာ)၊ မေဟာ္သဓာ (ဘီးလင္း)၊ မင္းမေဟာ္၊ ေဒါက္တာဝဏၰ (လကၤာ) ဆိုတဲ့ ကေလာင္ေတြနဲ႔လည္း စာေရးေသးတယ္။ အဘိဓမၼာမိတ္ဆက္၊ သုေတသန? ၊ အဂၤလိပ္ - ျမန္မာ သုေတသန ဘာသာျပန္ေဆာင္းပါးမ်ား စတာေတြကိုေရးခဲ့ဖူးပါတယ္။ လကၤာကၽြန္းကေန ျမန္မာျပည္ကိုျပန္ေရာက္တဲ့အခါ ေနာင္ေတာ္ႀကီး လုပ္ေဆာင္မွာေတြ ထပ္ၿပီး ရိွေသးပါေသးတယ္။ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ ဘီးလင္းတိုက္သစ္မွာ အဂၤလိပ္စာ သင္တန္းမ်ား၊ Sunday School တနဂၤေႏြ ဗုဒၶစာေပသင္ၾကားမႈ သင္တန္းေတြကို ဖြင့္လစ္ထားၿပီး သင္တန္းမ်ားကို ပို႔ခ်ေပးေနပါတယ္။ ဆက္လက္ၿပီး ပညာေရးဆိုင္ရာ စာေပေဆာင္းပါးမ်ားကို ဆက္လက္ ေရးသာမည္ျဖစ္ေၾကာင္း သိလိုက္ရပါတယ္။

ပညာေရးမွာ စြမ္းအားျမင့္ၿပီး၊ အလုပ္လုပ္ႏိုင္စြမ္း ရိွတဲ့ ကၽြႏ္ုပ္တို႔ရဲ႕ ေနာင္ေတာ္ႀကီးကို ဂုဏ္ယူမိပါတယ္။ ရင္းရင္းႏွီးႏွီး ခင္မင္ခြင့္ရခဲ့တာကိုလည္း ေက်နပ္မိပါတယ္။ ညေတြ ညေတြမွာ ေနာင္ေတာ္ႀကီးနဲ႔ စကားေတြ ေျပာျဖစ္ခဲ့တာကိုလည္း တစ္သက္တာ အမွတ္တရပါပဲ။ ေနာင္ေတာ္ႀကီးဆီက ရလိုက္တဲ့ ဗဟုသုတေတြလည္းမနည္းမေနာပါ။ ဒီ့အတြက္ေနာင္ေတာ္ႀကီးကို က်းဇူးတင္မိပါတယ္။ က်းဇူးတင္မိသည့္အေလ်ာက္ ေနာင္ေတာ္ႀကီးကို ဒီေဆာင္းပါးေလးနဲ႔ ဂုဏ္ျပဳလိုက္ပါေၾကာင္း …။

ကၽြႏ္ုပ္တို႔ရဲ႕ ေနာင္ေတာ္ႀကီး ဒီ့ထက္မက အမ်ားအက်ဳိး၊ သာသနာ့အက်ဳိးကို စြမ္းအားႀကီးစြာ ရြက္ေဆာင္ႏိုင္ပါေစေၾကာင္း ဆႏၵျပဳရင္း … ႐ိုေသစြာ ဦးတင္လိုက္ပါတယ္။